Stedentrips zijn populair. Een dag of paar dagen genieten van het moois dat een stad te bieden heeft.’ Met een hop-on-hop-off bus, per fiets of met een ‘free walking tour’. Of gewoon lekker zwervend door de straten, al dan niet met plattegrond met ‘must have seens’.
Eerlijk is eerlijk. Oranjestad past niet in het rijtje Parijs, Praag, Barcelona of New York. Maar toch, eigenlijk mag je niet vertrekken van Aruba zonder daar geweest te zijn. Je vindt er geen hop-on-hop-off bus, wel een leuk (gratis) trammetje door de ‘Mainstreet’. Ook kun je sinds kort een ‘free walking tour’ doen. Maar je kunt ook lekker gaan slenteren. Dan zie je mooi opgeknapte koloniale panden, leuke pleintjes, en verrassend veel plaquettes en monumenten.
Aan de plaquettes en monumenten kun je afleiden dat Aruba een combinatie is van Arubaanse én Nederlandse (politieke) geschiedenis. Je komt bijvoorbeeld veel voorvechters tegen van de onafhankelijkheid met Nederland. Zoals als Betico Croes (die wordt gezien als ‘vrijheidsstrijder’, namelijk eigen autonomie voor Aruba) en Henny Eman (1e president van Aruba). Maar evenzeer staat Koningin Wilhelmina (die als Reina van Aruba hier nooit voet aan wal heeft gezet) statig, met vlak in haar buurt Anne Frank. Iets verderop kom je het Nationale Monument tegen ter nagedachtenis van de slachtoffers van WO II.
Wij hebben 4 en 5 mei voor het eerst meegemaakt op Aruba. Ik was best benieuwd wat dat hier zou inhouden. Op 4 mei was er een kranslegging bij het Nationaal Monument van de Onbekende Soldaat door twee oorlogsveteranen. De vlag van Nederland en Aruba hingen halfstok, naast elkaar. Er waren korte toespraken, onder meer van minister-premier Evelyn Wever-Croes.
In de lokale krant Amigoe werd hier de volgende dag ook melding van gemaakt. Wat opvallend was, toen ik de volgende dag een kijkje ging nemen was er bij het monument niets meer te zien van de 4-mei plechtigheid. De bloemen waren weg en ook de vlaggen wapperden niet. Tot op heden ben ik er niet achter gekomen waarom (blijkbaar) alles was weggehaald. Natuurlijk, Aruba is niet bezet geweest en is dus ook niet bevrijd geworden; Bevrijdingsdag kennen ze feitelijk dus niet. Maar Aruba is wel onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden, en WOII heeft wel degelijk – hoewel natuurlijk in totaal andere mate – op het eiland gespeeld.
Zo zijn er in 1942 Duitse torpedo-aanvallen geweest en is een Duitse onderzeeër tot zinken gebracht voor de kust. Vanuit Aruba en Curaçao is brandstof vanuit de raffinaderijen van Shell en Lago naar Nederland vervoerd bedoeld voor de geallieerde vliegtuigen. De Duitsers wilden met hun aanval die aanvoer stopzetten.
Ook zijn – hoewel in beperkte mate – Antillianen in het verzet geweest. In Curaçao is met name George Maduro bekend (Madurodam is naar hem vernoemd), op Aruba is het Boy Ecury (recent is de Boy Ecury brug geopend in Amsterdam) die gezien wordt als verzetsheld.
Verder is bekend dat er op beide eilanden na de oorlog collectes waren, waarvan de opbrengst naar Nederland ging. Ook zijn er verhalen dat metalen speelgoed werd ingezameld, die omgesmolten werden voor wapens van de geallieerden. Dus hoewel klein en beperkt in omvang, Aruba heeft wel degelijk ook te doen gehad met WO II en een bijdrage geleverd.
Op vakantie naar het ‘Happy Island’ is WO II niet het meest voor de hand liggende onderwerp om bij stil te staan. Maar omdat je vast een keer gaat slenteren door Oranjestad en het Nationale Monument dan gaat tegenkomen, heb je deze geschiedenis al tot je beschikking.
Fijne ontdekkingstocht gewenst door Oranjestad.
Frank
mei 2018
