Je komt naar Aruba als toerist. Je geniet van mooie accommodaties en prachtige stranden. Maar weet je dat dat in het verleden heel anders was? Het is nog niet heel veel jaren zo, dat het inkomen van Aruba voor 80% van het toerisme komt. Wil je een leuke en leerzame reis door de tijd maken van (de industrie van) Aruba? Dan zijn dit de dingen die je moet doen en zien.
Gold Rush
In 1824 vond de jonge Willem Rasmijn in ‘Rooi Fluit’ (gelegen in wat nu heet Arikok National Park) een steen die goud bleek te bevatten. Daarna kwam een ware GoldRush op gang op Aruba. Mensen van overal kwamen naar Aruba om hun geluk te vinden. Op enig moment werd de goudproductie vanuit de toen Nederlandse overheid gecontroleerd. Er kwamen enkele smelterijen die jarenlang grote hoeveelheden goud produceerden.
Waar kun je deze tijd zichtbaar herbeleven?
- Bushiribana Gold Smelter Ruins
- Balashi Gold Smelter Ruins (in de Spanish Lagoon)
Aloë Vera
Om het eiland Aruba na de GoldRush van nieuwe inkomsten te voorzien is in 1840 de wonderplant Aloë Vera op Aruba geïntroduceerd. Al gauw werd twee derde van de oppervlakte van Aruba bedekt met Aloë Vera planten, werd Aruba ’s werelds grootste Aloë exporteur en is dat nog steeds. De eerste Aloë Vera planten werden geplant op 60 hectare grond op de Hato plantage, die nog steeds gebruikt wordt om de Aloë te kweken voor alle Aruba Aloë producten.
Waar je deze tijd zichtbaar kunt herbeleven?
Tijdens dagelijkse gratis rondleidingen kun je de Aloë-plantage, samen met het Aloë museum en de fabriek bezoeken. Je eindigt in de winkel, waar je de mooie producten kunt kopen. Verspreid over het eiland heb je ook nog 10 kleinere Aloë Vera shops.
Fosfaat
Rond 1873 werden er fosfaat ontdekt bij Seroe Colorado en Seroe Colebra. In 1879 werd de Aruba Phosphaat Maatschappij (APM) opgericht. Er werden machines, locomotieven, rails en andere benodigdheden ingevoerd. Er ontstond bedrijvigheid op het eiland en vooral in de haven van San Nicolas. De haven ontwikkelde zich tot een voor die tijd moderne haven.
Het fosfaat kwam aan de oppervlakte voor in lagen tot bijna zes meter diepte. Later werd er ook fosfaat gevonden op grotere diepte. Tussen de mijnen en de baai van San Nicolas liep een smalle spoorbaan waarop een kleine locomotief lange rijen karretjes met fosfaat voortrok. Begin 1880 werd de eerste scheepslading met Arubaans fosfaat naar Engeland verscheept.
Later daalde de prijs van fosfaat op de wereldmarkt doordat er in meerdere landen fosfaat werd ontgonnen. In 1894 was de productie al heel wat minder en kon de maatschappij niet verder. In 1895 werden de mijnen gesloten.
Waar je deze tijd zichtbaar kunt herbeleven?
- Schachten en mijngangen (Seroe Colorado); helaas zijn deze niet voor het publiek toegankelijk i.v.m. gebrek aan veiligheid. In sommige schachten heeft de tijd echt stil gestaan. Het lijkt of de 300 mensen die er werkten net zijn weg gelopen. Gereedschappen op de grond en de treinwagons (half)gevuld, klaar om te vertrekken naar de haven van San Nicolas.
- Donkey Sanctuary; in de tijd van de fosfaatdelving zijn ook ezels gebruikt als transportmiddel. Ezels zijn al zo’n 500 jaar op Aruba. In de Donkey Sanctionary worden ruim 130 ezels goed verzorgd door vrijwilligers. Er is een klein bezoekerscentrum waar je voer kunt kopen voor de ezels en zelf een drankje kunt nemen. In de ruige natuur van Seroe Colorado lopen ezels ook vrij rond.
Olie
De ‘Gouden Eeuw’ van Aruba was ten tijde van de olie-industrie. Veel mensen uit allerlei windstreken kwamen wonen en werken op Aruba. Ook veel Amerikanen. Hier is ook de overwegend – naast de Nederlandse – (Noord-)Amerikaanse wereldoriëntatie van Aruba door te verklaren.
In de tijd van de olie was Aruba een smeltkroes van zo’n 55 nationaliteiten. Nu zijn dat er meer dan 90! Werkten er in de toptijd zo’n 8000 mensen in de olie-industrie op Aruba, nu is dat een handjevol. Om de vitale onderdelen van de raffinaderij te onderhouden, met de hoop dat een doorstart ooit nog mogelijk is.
Waar kun je deze tijd zichtbaar herbeleven?
- San Nicolas is the place to be. Loop door de straten en je ziet (en ruikt) de Lago industrie. Kijk op de kaart en je ziet namen als Esso Heights en Essoville en LagoHeihths. Het verwijst naar een tijd ‘die was’. Het is er niet moeilijk om je voor te stellen hoe het leven daar was in de toptijd, maar ook in de tijd na de sluiting.
- BabyBeach en Rogers Beach: op deze bekende en fraaie stranden van Aruba heb je een surrealistisch uitzicht over de huidige CITGO Aruba Oil Refinery. De weg er naar brengt je door straten waar ‘de rijken’ woonden en de sportvoorzieningen waren, maar nu het verval overal zichtbaar is.
- Charlie’s Bar in ‘oud’ San Nicolas: haal daar de verhalen op, want deze bijzondere bar is al bijna 80 jaar en 3 generaties gevestigd op dezelfde plek in San Nicolas, dus herbergt veel historie. Er hangen oude foto’s van ‘toen’, die je een treffend beeld geven.
Toerisme
Na het instorten van de olie-industrie in de 80-er jaren van de vorige eeuw is het toerisme ‘neergezet’ als nieuw ‘economisch product’. In enkele 10-tallen jaren is het ongerepte Aruba uitgegroeid tot Caribisch topproduct, waar jaarlijks zón 1,5 miljoen buitenlandse toeristen van genieten en waar zo’n 50% van de locals hun brood mee verdient. In 1960 zag Palmbeach er zo uit (zie foto hieronder).
Waar je deze tijd zichtbaar kunt herbeleven?
De parelwitte brede stranden,de verfrissende azuurblauwe zee en de vele prachtig gelegen hotels- en kleinschalige accommodaties (zoals Elements of Aruba) zijn nu het toonbeeld van het toeristische topproduct Aruba. Aruba is nu ‘One Happy Island’. Al waarvoor je gekomen bent, vind je hier. Daarom noemen we geen specifieke plekken waar je naar toe moet gaan. Zonnig en vriendelijk toerisme is overal op Aruba. Vind je weg en geniet er van.
Toch een tip: Loop op Palmbeach met de foto van hierboven voor ogen. Zie het verschil. Loop dan ook het Hilton Aruba Caribbean binnen. Het gebouw is als een van de eerste ketenhotels gebouwd in 1959. Er hangen in de foyer fraaie foto’s van ‘toen’. Dan word je je bewust dat het toerisme gedurende de afgelopen 30 jaar een gigantische ontwikkeling heeft doorgemaakt.
Duurzaamheid
De Arubaanse regering heeft als doelstelling om de energievoorziening uiterlijk in 2020 volledig onafhankelijk te maken van fossiele brandstoffen. Wij zien dat niet als realistisch. Toch is het goed dat Aruba haar nek uitsteekt en een doel voor ogen heeft. Eerlijk is eerlijk: er is nog heel veel te doen. Naast transformatie van ‘oude naar nieuwe energie’ en duurzaam toerisme, is behoud van natuurlijk ook een belangrijke duurzame pijler. Behoud van natuur en ecosystemen met name.
Waar je de transformatie kunt ervaren die Aruba voor ogen heeft?
- De windmolens van Vader Piet (bij Seroe Colorado, buiten San Nicolas)
- Een zonnepark met capaciteit van 5 megawatt is in ontwikkeling; er is gebied van 34.000 m2 gereserveerd. Zo’n 20 scholen en overheidsgebouwen hebben zonnepanelen, goed voor 2,5 megawatt energie.
- Arikok Natural Park (inclusief Spanish Lagoon), dat ruim 20% van Aruba beslaat
- Mangroven ecosysteem bij Mangel Halto en Spanish Lagoon
- Dos Playos en ander turtle broedplaatsen: in de zomermaanden zijn die gemarkeerd met afzettingen van de DOW (Dienst Openbare Werken). Wist je dat schilpadden altijd terugkeren naar de plek waar ze het jaar ervoor hun eieren hebben laten uitkomen?
- Bubali Bird Sanctionary (bij Dutch Mill, Palmbeach); een waterrijke plek met veel vissen, die belangrijk is in de trek van vele vogels/vogelsoorten van Canada naar Brazilië en vice versa.
Tenslotte
Een goede start voor je reis door de tijd is een bezoek aan het Museum of Industry in San Nicolas. Daar zijn de 6 industriële perioden uitgewerkt in informatieve panelen en animaties. Het museum is gevestigd in een markant pand, de oude watertoren van San Nicolas.
Je wordt daar bovendien onthaalt op een open en vriendelijke manier. De mensen die er werken komen uit San Nicolas, kennen de geschiedenis van deze stad die zo rijk was, in verval is geraakt, nu weer opkrabbelt en 100% deel uitmaakt van de industriële ontwikkeling van Aruba door de jaren heen. Je kan je er in een uur prima laten informeren. Een aanrader! Als je thuis tenminste meer over Aruba wilt vertellen dat zand-zee-strand.
Fijne reis door de tijd gewenst op Aruba!
